Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk, insanların duygudurumunda meydana gelene aşırı değişimlerle karakterize bir hastalıktır. Semptomlar mani adı verilen son derece coşkulu ve aşırılı bir ruh hali içerebilir. Depresyon ataklarını da içerebilir. Bipolar bozukluk bipolar hastalık veya manik depresyon olarak da bilinir.
Bipolar bozukluğu olan insanlar okulda veya işte günlük hayat görevlerini yönetmekte veya ilişkileri sürdürmekte sorun yaşayabilirler.
Bipolar bozukluk genel bilgiler
Bipolar bozukluk nadir görülen bir beyin bozukluğu değildir. Aslında, ABD’li yetişkinlerin yüzde 2,8’sinde yaklaşık olarak 5 milyon kişide teşhis edildi. Bipolar bozukluğu olan kişilerin semptom göstermeye başladığı ortalama yaş 25 yaşındadır.
Bipolar bozukluğun neden olduğu depresyon en az iki hafta sürer. Manik dönem birkaç gün veya hafta sürebilir. Bazı insanlar yılda birkaç kez ruh halindeki değişiklik dönemlerini yaşarken, diğerleri onları nadiren yaşayabilir.
Bipolar bozukluk belirtileri
Bipolar bozuklukta ortaya çıkabilecek üç ana semptom vardır: mani, hipomani ve depresyon.
Mani döneminde bipolar bozukluğu olan bir kişi duygusal olarak aşırı ve yüksek bir ruh hali hissedebilir. Heyecanlı, dürtüsel, öforik ve enerji dolu hissedebilirler.
Hipomani genellikle bipolar II bozukluğu ile ilişkilidir. Maniye benziyor, ama o kadar şiddetli değil. Mani’den farklı olarak, hipomani işte, okulda veya sosyal ilişkilerde herhangi bir sorunla sonuçlanmayabilir. Bununla birlikte, hipomani olan insanlar hala ruh hallerinde değişiklikler fark ederler.
Depresyon döneminde genelde şu semptomlar izlenir.
- derin üzüntü
- umutsuzluk
- enerji kaybı
- bir zamanlar zevk aldıkları faaliyetlere ilgi eksikliği
- çok az veya çok fazla uyku dönemleri
- intihar düşünceleri
Nadir bir durum olmamasına rağmen, bipolar bozukluğun çeşitli semptomları nedeniyle teşhis edilmesi zor olabilir.
Bipolar bozukluk tipleri
Üç ana bipolar bozukluk türü vardır: bipolar I, bipolar II ve siklotimi.
Bipolar I. Bipolar I, en az bir manik döenmin ortaya çıkmasıyla tanımlanır. Manik ataktan önce ve sonra hipomanik veya majör depresif ataklar yaşayabilirsiniz. Bu tip bipolar bozukluk erkekleri ve kadınları eşit derecede etkiler.
Bipolar II. Bu tip bipolar bozukluğu olan insanlar, en az iki hafta süren önemli bir depresif dönem yaşarlar. Ayrıca yaklaşık dört gün süren en az bir hipomanik atakları var. Bu tip bipolar bozukluğun kadınlarda daha yaygın olduğu düşünülmektedir.
Siklotimi. Siklotimili kişilerin hipomani ve depresyon atakları vardır. Bu semptomlar bipolar I veya bipolar II bozukluğunun neden olduğu mani ve depresyondan daha kısa ve daha az şiddetlidir. Bu duruma sahip çoğu insan, ruh hallerinin sabit olduğu bir zamanda sadece bir veya iki ay yaşar.
Bipolar bozukluğun nedenleri
Bipolar bozukluk yaygın bir zihinsel sağlık bozukluğudur, ancak doktorlar ve araştırmacılar için biraz gizemdir. Hala nedenleri tam olarak belirlenememiştir.
Bipolar bozukluğun olası nedenleri şunlardır:
Genetik. Ebeveyninizde veya kardeşinizde bipolar bozukluk varsa, durumu diğer insanlardan daha fazla geliştirme olasılığınız vardır (aşağıya bakın). Bununla birlikte, aile geçmişlerinde bipolar bozukluğu olan çoğu insanın bunu geliştirmediğini akılda tutmak önemlidir.
Beyniniz. Beyin yapınız hastalık riskinizi etkileyebilir. Beyninizin yapısındaki veya işlevlerindeki anormallikler riskinizi artırabilir.
Çevresel faktörler. Sadece vücudunuzda olan şey, bipolar bozukluk geliştirme olasılığınızı artırabilir. Dış faktörler de katkıda bulunabilir. Bu faktörler şunları içerebilir:
- aşırı stres
- travmatik deneyimler
- fiziksel hastalık
Bu faktörlerin her biri bipolar bozukluğu kimin geliştirdiğini etkileyebilir. Bununla birlikte, daha muhtemel olan, bir faktör kombinasyonunun hastalığın gelişimine katkıda bulunmasıdır.
Bipolar bozukluk tedavisi
Bipolar bozukluğunuzu yönetmenize yardımcı olabilecek çeşitli tedaviler mevcuttur. Bunlar ilaçlar, danışmanlık ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Bazı doğal ilaçlar da yardımcı olabilir.
İlaçlar
Önerilen ilaçlar şunları içerebilir:
- lityum (Litobid) gibi ruh hali stabilizatörleri
- olanzapin (Zyprexa) gibi antipsikotikler
- fluoksetin-olanzapin (Symbyax) gibi antidepresan-antipsikotikler
- benzodiazepinler, kısa süreli tedavi için kullanılabilen alprazolam (Xanax) gibi bir anti-anksiyete ilacı
Psikoterapi
Önerilen psikoterapi tedavileri şunları içerebilir:
Bilişsel davranışçı terapi. Bilişsel davranışçı terapi bir tür konuşma terapisidir. Siz ve bir terapist, bipolar bozukluğunuzu yönetmenin yolları hakkında konuşuyorsunuz. Düşünme kalıplarınızı anlamanıza yardımcı olacaklar. Ayrıca olumlu başa çıkma stratejileri geliştirmenize yardımcı olabilirler.
Psikoeğitim. Psikoeğitim, sizin ve sevdiklerinizin bozukluğu anlamasına yardımcı olan bir tür danışmanlıktır. Bipolar bozukluk hakkında daha fazla bilgi edinmek, size ve hayatınızdaki diğer kişilerin bunu yönetmesine yardımcı olacaktır.
Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi. Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi (IPSRT) uyku, yemek yemek ve egzersiz gibi günlük alışkanlıkların düzenlenmesine odaklanır. Bu günlük temelleri dengelemek, bozukluğunuzu yönetmenize yardımcı olabilir.
Bipolar bozukluk ile yaşamak
Bipolar bozukluk kronik bir ruh hastalığıdır. Bu, hayatınızın geri kalanında beraber yaşayacağınız ve onunla başa çıkacağınız anlamına gelir. Ancak bu mutlu ve sağlıklı bir hayat yaşayamayacağınız anlamına gelmez.
Tedavi, ruh halinizdeki değişiklikleri yönetmenize ve belirtilerinizle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Tedaviden en iyi şekilde yararlanmak için size yardımcı olacak bir rushsal danışman ekibi oluşturmak isteyebilirsiniz. Birincil doktorunuza ek olarak, bir psikiyatrist ve psikolog bulmak isteyebilirsiniz. Konuşma terapisi yoluyla, bu doktorlar ilacın yardımcı olamayacağı bipolar bozukluk belirtileri ile başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Ayrıca destekleyici bir topluluk aramak isteyebilirsiniz. Bu bozuklukla da yaşayan diğer insanları bulmak size güvenebileceğiniz ve yardım için başvurabileceğiniz bir grup insan verebilir.
Aynı şekilde, bipolar bozukluğu yönetmeyi ve ruh halindeki değişikliklerinizi tahmin etmeyi öğrenirken kendinize sabır göstermeniz gerekir. Ruhsal danılman ekibinizle birlikte, normal, mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürdürmenin yollarını bulacaksınız.
Bipolar bozukluk ile yaşamak gerçek bir zorluk olsa da, yaşam hakkında bir mizah duygusu sürdürmeye yardımcı olabilir.
Kaynak: https://www.healthline.com/health/bipolar-disorder
