Romatoid artrit (RA) farklı insanları farklı şekillerde etkiler. Hafif, orta veya şiddetli olabilir ve semptomlar kişiden kişiye değişir.
RA’nın ilerlemesi için kesin bir zaman çizelgesi yoktur. Etkili tedavi olmadan, durum zaman içinde kötüleşir ve belirli aşamalarda ilerler.
RA hastalığı ilerlemesini yavaşlatmada birçok yeni tedavi başarılı olmuştur. Tedaviniz RA’nın ilerlemesini yavaşlatırsa, durumu etkili bir şekilde yönetmeye ve sağlığınıza dikkat etmeye odaklanmak için daha fazla zamanınız olacaktır.
Romatoid artrit evreleri
RA ilerledikçe gövde değişir. Bazı değişiklikleri görebiliyor ve hissedebiliyor, diğerleri ise göremiyorsunuz. RA’nın her aşaması farklı tedavi hedefleriyle birlikte gelir.
Evre 1
RA’nın erken evresidir. Birçok insan eklem ağrısı, sertlik veya şişlik hisseder. Evre 1’de eklem içinde iltihaplanma vardır. Eklemdeki doku şişer. Kemiklere zarar gelmez, ancak sinovyum adı verilen eklem astarı iltihaplanır.
Evre 2
Evre 2 orta derece RA’dır. Bu aşamada, sinovyumun iltihabı eklem kıkırdağına zarar verir. Kıkırdak, eklem bölgesinde kemiklerin ucunu kaplayan dokudur.
Kıkırdak hasar gördüğünde, insanlar ağrı ve hareketlilik kaybı yaşayabilir. Eklemlerdeki hareket aralığı sınırlı olabilir.
Evre 3
RA 3. evreye geçtiğinde, şiddetli kabul edilir. Bu noktada, hasar sadece kıkırdağa değil, aynı zamanda kemiklerin kendilerine de uzanır. Kemikler arasındaki yastık aşındığından, birlikte ovalarlar.
Daha fazla ağrı ve şişme olabilir. Bazı insanlar kas güçsüzlüğü ve daha fazla hareketlilik kaybı yaşayabilir. Kemik hasar görebilir (erozyon) ve bir miktar deformite oluşabilir.
Evre 4
4. evrede, eklemde artık iltihaplanma yoktur. RA’nın son aşamasıdır ve eklemler artık çalışmaz.
RA’nın son evresinde insanlar hala ağrı, şişme, sertlik ve hareketlilik kaybı yaşayabilir. Kas gücünde azalma olabilir. Eklemler harabiyeti olabilir ve kemikler birbirine kaynaşır (ankiloz).
Dört evrenin tamamında ilerleme uzun yıllar alabilir ve bazı insanlar yaşamları boyunca tüm evreleri görmez.
Bazı kişilerde RA’nın etkin olmadığı dönemler de vardır. Bazı durumlarda, bu RA’nın remisyona girdiği anlamına gelebilir.
RA’nın ilerlemesi nelere bağlıdır
RA’lı çoğu insan semptomların kademeli olarak kötüleştiğini tecrübe eder. RA’nın daha yönetilebilir olduğu rahatlama dönemleri olabilir. Diğer zamanlarda, RA semptomları alevlenebilir ve daha yoğun olabilir.
Hastalık durumunuzun nasıl ilerleyeceği birçok faktöre bağlıdır:
- RA aile öyküsü
- tanı yaşı
- tanı anındaki RA evresi
- size özgü herhangi bir hastalık tetikleyicisi
- kanınızdaki belirli antikorların varlığı
Bu faktörleri göz önünde bulundurarak, doktorunuz durumunuzun nasıl ilerlediğini daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.
Bununla birlikte, RA’nın herhangi bir kişide zaman içinde nasıl ilerleyeceğini tam olarak tahmin etmenin imkansız olduğunu unutmayın. RA’lı aile üyeleriniz olsa bile, durumunuz onlarınkinden farklı ilerleyebilir.
Johns Hopkins Artrit Merkezi, çoğu insan için olağan RA ilerleme sürecinin yüksek hastalık aktivitesinin alevlenmelerini içerdiğini belirtiyor. Zamanla, bu alevlenmeler daha uzun ve daha zor hale gelir.
Başka bir yaygın model, insanlar RA’nın erken aşamalarında güçlü saldırılar yaşadıklarında ve ardından minimal hastalık aktivitesi olan dönemlerde ortaya çıkar.
RA’lı kişilerin yüzde 10’undan azı semptomlarının başlamasından sonraki ilk 6 ay içinde kendiliğinden remisyona girer. RA’dan remisyonun kesin bir tıbbi tanımı vardır.
Remisyon, genel olarak RA hastalığı aktivitesinin durduğu anlamına gelir. Hastalık belirteçleri olan anti-siklik sitrüllin peptit (anti-CCP) antikoru ve romatoid faktör (RF) görülmeyen hastaların remisyon elde etme şansı daha yüksektir.
RA ilerledikçe tedaviniz de değişir
RA tedavisinde bir çok ilaç seçeneği vardır ve doktorunuz sizin için bir tedavi planı önerecektir.
Tedavi planınız aşağıdakilere bağlı olacaktır:
- RA evresi
- Semptomlarınızın şiddeti ve iltihaplanma derecesi
- Ne kadar zamandır RA ile yaşadığınız
RA’da kullanılan ilaçların aşağıda belirtildiği gibi farklı işlevleri bulunmaktadır:
- NSAID’ler ve steroidler iltihabı azaltır.
- Hastalığı değiştiren antiromatizmal ilaçlar (DMARD’lar) vücudunuzun bağışıklık ve enflamatuar yanıtlarını baskılayarak RA ilerlemesindeki artışı yavaşlatarak eklem dokusunu kurtarmaya yardımcı olur.
- Biyolojik ilaçlar, vücudun enflamatuar yanıtını değiştirmek için özellikle bağışıklık sistemi üzerinde çalışır.
- Cerrahi uygulama RA’nın geç evrelerinde bir seçenek olabilir
Cerrahinin amacı:
- Günlük hayatını iyileştirmek,
- Ağrıyı azaltmak,
- RA’nın neden olduğu hasarı onarmak olabilir.
Cerrahi:
- sinovyum veya nodüller çıkarmak
- tendonlar onarmak
- eklemleri kaynaştırmak veya
- bir eklemi tamamen değiştirmek için yapılabilir.
Sağlıklı bir yaşam tarzı RA’yı yönetmenin bir başka yönüdür. Doktorunuz tedavi planınızı tamamlamak için belirli yaşam tarzı seçimleri önerebilir:
- Egzersiz, özellikle eklemlere çok fazla baskı yapmayan egzersiz, kas gücünü artırmaya yardımcı olabilir.
- Stresi kontrol altında tutmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak RA semptomlarını her aşamada yönetmeyi kolaylaştırabilir.
- Sigara içiyorsanız bırakın, çünkü RA semptomlarını kötüleştirebilir
RA’da Remisyon
RA’daki remisyon, hastalık aktivitesinin çok az olduğu veya hiç olmadığı dönemlerle gösterilir ve bazen kan testlerinde RA ile ilişkili antikorlar bulunmaz. Bu süre birkaç aydan fazla sürerse, sürekli remisyon olarak kabul edilebilir.
RA’da sürekli remisyon sıklığı düşüktü, ancak zamanla yükseliyor. Günümüzde remisyon oranları yüzde 10 ila 60 arasında değişmektedir.
Sürekli remisyon ve özellikle ilaçsız remisyon, günlük fonksiyonlar ve hayatta kalma için daha iyi sonuçlar içerir.
Şu anda, sürekli remisyonun standart bir tanımı yoktur. Kriterler genellikle klinik çalışmalarda remisyonu belirlemek için kullanılır:
- birden az şişmiş veya hassas eklem olması
- RA olan kişi tarafından 0-10 aralığında puanlanan ilgili artrit aktivitesinin 1 veya daha az olması
- Enflamasyon belirteci olan C Reaktif proteinde (CRP) az artış olması veya hiç artış olmaması
Erken tanı ve hedefe yönelik tedavi kombinasyonu, sürekli remisyon için en iyi seçenek olacaktır. Bir kere remisyona girdikten sonra doktorunuz ilaçta bir azalma olup olmayacağını planlayacaktır.
Romatoloğunuzla işbirliği içinde olun
RA ilerleyici bir hastalıktır, ancak tüm insanlarda aynı şekilde ilerlemez.
Tedavi seçenekleri ve yaşam tarzı yaklaşımları RA semptomlarını yönetmenize ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmanıza veya durdurmanıza yardımcı olabilir.
Semptomlarınıza ve diğer faktörlere dayanarak, doktorunuz sizin için kişiselleştirilmiş bir plan geliştirecektir.
